En zo besef je ineens dat je het twintigste jaar bent ingegaan van de onderneming die je ooit met iemand bent gestart. Waar blijft de tijd, is het eerste wat er in je op komt. Dit zelfde gevoel had ik toen ik besefte dat mijn oudste zoon dit jaar 20 werd. Ken je dat? Je kijkt naar je kind en je denkt: hè? Zo groot al? Zoveel wijze praat? Weet hij het nu echt beter dan ik? Is hij mij nu aan het uitleggen hoe het werkt? Huh? Serieus? Ik zie mij nog lopen, wiegend om hem in slaap te krijgen, z’n luier om doen, helpen met fietsen en huilend van de voetbal af komen. En als ik dan nu ineens goed naar hem kijk, 20 jaar, zie ik mijzelf op die leeftijd… pfffff. Net alsof je in een spiegel naar het verleden kijkt. Even gaan zitten nu.

Hans Liefrink

Een boot in de Seine, Parijs, er is een feest aan de gang. Er wordt gelachen, gedronken, en gegeten en er klinkt muziek. Ergens gaat een telefoon, iemand staat op en gaat even apart staan. Zomaar een telefoontje van je nieuwe zakenpartner. Zomaar? De boot is gehuurd door Ernst & Young (tegenwoordig EY), en het is mei 2002. Ik was op dat moment vol van het idee om een eigen kantoor te gaan starten, samen met een studiegenoot. Hij belde om even alvast wat dingen door te nemen. De rest van de mensen op de boot hadden er geen weet van. Dat besefte ik toen ik neerlegde, hoe vreemd en dubbel is dat. Op een feest en met je geest al vertrokken van deze super werkgever. Maar ik had een doel voor ogen, iets creëren, toevoegen en van jezelf maken. Ik was absoluut zeker van mijn zaak, dit ga ik doen.

En dan ben je ineens in het twintigste levensjaar van je onderneming. Van twee man uitgegroeid naar 60. Verdeeld over drie vestigingen. Wat is er gebeurd? Bizar, bijna 20 jaar. Ik schrik er eigenlijk wel van en direct komen er allerlei vragen in mij op: heb ik wat gemist? Is het geworden wat ik wilde? Heb ik eruit gehaald wat ik wilde? Hoe zagen mijn kinderen er ook al weer uit toen ze klein waren? Hoe zag mijn bedrijf eruit toen het nog klein was? Hou op! Ik kan er een boek over schrijven. Automatisch komt op dat moment de onvermijdelijke spiegel, ik word gewoon weer gedwongen om erin te kijken. Staat het spiegelbeeld mij aan? O-twee in cijfers is het spiegelbeeld van 20. Toeval? Nee natuurlijk niet!

Reflecteren, wat is er goed gegaan en wat niet. Wat wil ik anders en wat moet er anders. Als ik één ding geleerd heb in bijna 20 jaar, is dat je gevoel je nooit in de steek laat. Bij mij was dat ook zo, mijn gevoel liet mij nooit, maar dan ook nooit in de steek. Hoe mooi is dat? Als iets zo trouw is aan jou, no matter what! Echter, ik heb mijn gevoel wel vaak in de steek gelaten! Ontelbare keren! En mijn gevoel protesteerde hevig, en toch liet ik het in de steek. Maar mijn gevoel bleef loyaal, liet mij nooit gaan, liet mij nooit in de steek. En tot op de dag van vandaag is ze er nog steeds, mijn gevoel. Zo trouw als een hond, ondanks wat ik haar heb aangedaan en genegeerd. Een heel bijzonder band.

Mijn spiegelbeeld verraad gelijk mijn gevoelens. Het is direct te zien: een onwijs gevoel van trots, wat hebben we bereikt. Maar ook een gevoel van falen, wat heb ik een fouten gemaakt. Als ik beter naar mijn gevoel had geluisterd, had ik die in mindere mate gemaakt. “Maar hé! Ouwe jongen.” Zegt mijn gevoel. ”Ook jij bent een mens, die leert van fouten, dus wees blij dat je ze hebt durven te maken, dat je hebt durven vallen, meerdere keren. Een goede vriend van jou, ouwe jongen, noemt dat asfalt op je gezicht krijgen. En zo is het.” Volg je gevoel en handel daar naar. Het leven is te kort om dat niet te doen. Hierdoor krijg je ook automatisch (echt, geloof mij) de mensen om je heen die passen bij jouw gevoel, en vertrekken automatisch de mensen die daar niet bij passen (vaak mensen die jou eigenlijk veel energie kosten en niet brengen). Het werkt echt zo, en het is heel simpel, en tegelijkertijd doodeng: luister naar je gevoel, ze heeft het allerbeste met je voor.

En daar zit ik dan, op de bank, met dit besef. Met zweet op mijn voorhoofd. Gelukkig is het nog geen 20 jaar precies, dat is pas in 2022, dus hoef ik die spiegel nog niet in te kijken.

Maar één ding is zeker: ik ben apetrots op wat we hebben bereikt. Alleen had ik het nooit gekund. Door de krachtige mensen om mij heen heb ik kunnen ontwikkelen, en heb ik anderen kunnen helpen ontwikkelen. En dat is wat wij vandaag de dag nog steeds doen: ontwikkelen. Dat doe je het beste door af en toe eens naar je spiegelbeeld te kijken, te reflecteren, en vast te stellen of het je aanstaat wat je ziet. Is het antwoord ja? Dan ben je op de goede weg. Is het antwoord nee? En dan bedoel ik dat piepkleine stemmetje ergens in je hoofd? In je buik? Dan weet je dat je in actie moet komen. Het is immers je gevoel dat roept. Laat dat niet in de steek! Leer te luisteren en daar naar te handelen! Ik zei het al, doodeng, echt, maar doe het. Je wordt er gelukkiger van waardoor je pas echt in staat bent ook anderen gelukkig te maken.

O-twee 20 jaar, gelukkig duurt dat nog een hele tijd.